Công Ty Chứng Khoán Là Gì? Vai Trò, Nhiệm Vụ & Loại Hình Tổ Chức

Sự ra đời của công ty chứng khoán đã đem đến nhiều sự thay đổi cho thị trường chứng khoán tại Việt Nam, đồng thời cũng đóng góp không ít trong việc cung cấp các dịch vụ, công cụ cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Thế nhưng không phải ai cũng nắm rõ những thông tin về các công ty này. Bài viết dưới đây, Luật Tân Hoàng Invest sẽ giải đáp thắc mắc về đặc điểm, vai trò của các công ty chứng khoán là gì, đừng vội bỏ qua nhé!

1. Công ty chứng khoán là gì?

Theo như quy định tại Thông tư 210/2012/TT-BTC, chúng ta có thể hiểu định nghĩa công ty chứng khoán là gì như sau:

Công ty chứng khoán là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh chứng khoán, thực hiện một/một số hay toàn bộ những nghiệp vụ như: Tự doanh chứng khoán, môi giới chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán và các nghiệp vụ tài chính khác (ví dụ như chứng quyền có bảo đảm, môi giới chứng khoán phái sinh,…)

2. Đặc điểm công ty chứng khoán

Các công ty chứng khoán được ví như một tổ chức tài chính trung gian. Tổ chức tài chính được hiểu là những tổ chức chuyên thực hiện những chức năng dẫn nguồn vốn từ người có đến người cần. Chức năng dẫn vốn thường sẽ không được thực hiện trực tiếp mà sẽ thông qua một đơn vị thứ 3 chính là các tổ chức tài chính.

Công ty chứng khoán sẽ nhận nhiệm vụ thu xếp những giao dịch trên cho khách hàng. Đối với mỗi lần giao dịch giữa các bên với nhau, công ty chứng khoán sẽ được hưởng một phần hoa hồng tương ứng.

Để hoạt động kinh doanh công ty chứng khoán cần phải có điều kiện. Đầu tiên, công ty chứng khoán phải là một thành viên thuộc Sở giao dịch và khi tiến hành kinh doanh, công ty đó phải đáp ứng đủ hết các điều kiện, quy định và điều kiện tiên quyết chính là phải thực hiện đăng ký kinh doanh chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán.

Một công ty chứng khoán để được cấp phép cần thỏa những quy định sau: Phương án kinh doanh của công ty phải phù hợp với từng mục tiêu phát triển ngành chứng khoán; về cơ sở vật chất thì công ty phải trang bị hết những trang thiết bị cần thiết phục vụ cho việc kinh doanh chứng khoán; mức vốn pháp lý tối thiểu theo quy định của từng ngành nghề kinh doanh; ban lãnh đạo của công ty chứng khoán và những nhân viên kinh doanh phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện để được Uỷ ban chứng khoán Nhà nước cấp chứng chỉ hành nghề.

Công ty chứng khoán còn là một tổ chức kinh doanh hoạt động bị kiểm soát. Tất cả những hoạt động kinh doanh trong công ty chứng khoán đều bị kiểm soát chặt chẽ bởi cơ quan chức năng có thẩm quyền và Hiệp hội chứng khoán sở tại.

Các công ty chứng khoán hiện nay đều lấy hoạt động tự doanh là nòng cốt và quan trọng. Tuy nhiên do hoạt động tự doanh và môi giới thường xuyên xảy ra xung đột lợi ích nên nhà nước quy định các công ty phải thực hiện những chức năng đó ở những bộ phận riêng biệt.

3. Công ty chứng khoán sở hữu vai trò gì?

Thị trường chứng khoán tại Việt Nam đang thể hiện mối quan hệ giữa các chủ thể với nhau, gồm có: Nhà đầu tư, thị trường, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Do đó, để trả lời cho câu hỏi vai trò của công ty chứng khoán là gì, ta cần đặt chúng vào một chủ thế nhất định. Cụ thể như sau:

– Vai trò của công ty chứng khoán với nhà đầu tư

Công ty chứng khoán là nơi trung gian giúp cho các nhà đầu tư thực hiện mở tài khoản giao dịch với thị trường. Thông qua những hoạt động tư vấn và môi giới, các công ty này sẽ kết nối các nhà đầu tư với nhau. Đặc biệt, đối với các nhà đầu tư chỉ mới tham gia thị trường, công ty chứng khoán còn giúp bạn cung cấp thông tin, kiến thức hữu ích trong việc phân tích thị trường, doanh nghiệp, ngành nghề,… để có thể đưa ra những chọn lựa và quyết định sáng suốt nhất.

– Vai trò của công ty chứng khoán với doanh nghiệp

Nhờ có các công ty chứng khoán, cổ phiếu của các doanh nghiệp sẽ được tiếp cận dễ dàng đến các nhà đầu tư. Thêm vào đó, các công ty còn giúp đảm bảo trong việc phát hành chứng khoán thành công. Vì vậy có thể khẳng định rằng, các công ty chứng khoán có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc huy động vốn từ thị trường đến các doanh nghiệp.

Vai trò của công ty chứng khoán với thị trường

Các công ty chứng khoán chính là yếu tố then chốt để tạo nên sự thành công của thị trường chứng khoán nhờ những vai trò sau:

• Tạo lập giá cổ phiếu: Tại thị trường sơ cấp, công ty chứng khoán tư vấn doanh nghiệp phát hành định giá cổ phiếu. Sau đó bảo đảm cho các công ty phát hành cổ phiếu lần đầu thành công.
• Tại thị trường thứ cấp, công ty chứng khoán góp phần điều tiết thị trường qua hoạt động tự doanh. Nhờ đó mở rộng và phát triển hoạt động kinh doanh của công ty. Đồng thời nâng cao tính thanh khoản, điều chỉnh giá cổ phiếu trên thị trường.
• Tăng tính thanh khoản của tài sản tài chính: Thông qua các hoạt động kinh doanh và bảo lãnh, công ty chứng khoán còn giúp làm tăng tính thanh khoản của tài sản tài chính được giao dịch trên sàn.

Vai trò của công ty chứng khoán với các cơ quan quản lý

• Công ty chứng khoán là nơi cung cấp và nhận rất nhiều những thông tin xuất hiện trên thị trường. Do đó, nhà quản lý có thể thông qua điều này để cập nhật các thông tin thị trường kịp thời, đồng thời đưa ra những điều chỉnh hợp lý nhất.
• Không chỉ vậy khi xuất hiện các thông tin/ hành vi sai lệch trên thị trường, những công ty này còn có thể phối hợp với cơ quan quản lý để xử lý và loại bỏ ngay lập tức.

4. Nhiệm vụ cơ bản của một công ty chứng khoán là gì?

Các nhiệm vụ cơ bản của một công ty chứng khoán bao gồm:

• Thông qua các cơ chế phát hành và bảo lãnh phát hành, công ty chứng khoán hoàn toàn có thể tạo ra cơ chế huy động vốn linh hoạt giữa người có tiền nhàn rỗi cho đến người sử dụng vốn. Có nghĩa là dòng tiền nhàn rỗi sẽ được di chuyển đến nơi đang cần vốn.
• Thông qua hệ thống khớp giá, khớp lệnh, các công ty sẽ cung cấp cơ chế giá cả cho những giao dịch.

• Công ty chứng khoán còn tạo ra tính thanh khoản trong chứng khoán. Tính thanh khoản được hiểu là sự hoán chuyển từ phía cổ phiếu sở hữu thành tiền mặt và ngược lại theo một cách dễ dàng.
• Thông qua những hoạt động tự doanh hoặc vai trò của nhà tạo lập nên thị trường, công ty chứng khoán sẽ góp phần trong việc điều tiết và bình ổn thị trường.

5. Loại hình tổ chức công ty chứng khoán

Thông thường một công ty chứng khoán sẽ được lựa chọn 2 loại hình tổ chức cơ bản là: Công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần. Hiện nay loại hình công ty cổ phần được phổ biến rộng rãi hơn.

Loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn:

• Đối với loại hình công ty này trách nhiệm hữu hạn, những thành viên của công ty sẽ chịu trách nhiệm về những khoản nợ cũng như nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi vốn đã cam kết góp trước đó vào doanh nghiệp.
• Đồng thời công ty trách nhiệm hữu hạn (một thành viên hoặc hai thành viên) đều sẽ không được phát hành cổ phiếu nên không thể lên sàn chứng khoán. Chỉ trừ trong những trường hợp công ty trách nhiệm hữu hạn thực hiện chuyển đổi sang thành mô hình công ty cổ phần.

Loại hình công ty cổ phần:

• Loại hình công ty cổ phần sẽ có vốn điều lệ được chia thành các phần bằng nhau, dưới dạng hình thức là các cổ phần. Người sở hữu cổ phần được gọi là các cổ đông – tổ chức, cá nhân với số lượng cổ đông tối thiểu sẽ là 3.
• Các cổ đông hoàn toàn có thể tự do chuyển nhượng cổ phần thông qua những giao dịch cam kết.
• Công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phiếu (cổ phần) nhằm để huy động vốn.

6. Hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán mà doanh nghiệp cần nắm rõ

Nếu bạn đang thắc mắc những hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán là gì, hãy cùng Luật Tân Hoàng Invest tìm hiểu ngay sau đây.

Căn cứ tại khoản 1 Điều 2 trong Thông tư 121/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020, việc hoạt động của công ty chứng khoán đã được quy định với nội dung như sau: “Công ty chứng khoán là doanh nghiệp được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép thực hiện một, một số nghiệp vụ như môi giới chứng khoán, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán”

Trong đó, các công ty chứng khoán sẽ được phép thực hiện một, một số hoặc toàn bộ nghiệp vụ kinh doanh như:

Thực hiện môi giới chứng khoán

Môi giới chứng khoán được định nghĩa là các việc làm trung gian thực hiện mua, bán chứng khoán cho khách hàng như một số hoạt động dưới đây:

• Nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân; thực hiện phân phối hoặc làm đại lý phân phối chứng khoán; quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán; cung ứng dịch vụ quản lý danh sách người sở hữu chứng khoán cho các doanh nghiệp khác
• Cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến; cung cấp hoặc phối hợp với các tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ cho khách hàng vay tiền mua chứng khoán hoặc cung cấp dịch vụ cho vay chứng khoán; cung cấp hoặc phối hợp với các tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán; lưu ký chứng khoán; bù trừ và thanh toán chứng khoán; các dịch vụ trên thị trường chứng khoán phái sinh.

Tự doanh chứng khoán

• Công ty chứng khoán sẽ thực hiện các nghiệp vụ tự doanh với mục đích thu lợi hoặc đôi khi can thiệp điều tiết giá ở thị trường. Chứng khoán tự doanh có thể là chứng khoán niêm yết trên thị trường chứng khoán. Ngoài ra công ty chứng khoán có thể tự doanh chứng khoán lô lẻ của khách hàng, sau đó tập hợp lại thành lô chẵn để giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán

• Bảo lãnh phát hành chứng khoán là hành động tổ chức bảo lãnh phát hành cam kết với tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chưa được phân phối hết của tổ chức phát hành hoặc hỗ trợ tổ chức phát hành trong việc phân phối chứng khoán ra công chứng.

Tư vấn đầu tư chứng khoán 

• Tư vấn đầu tư chứng khoán được hiểu là cung cấp cho các nhà đầu tư các thông tin, kết quả của việc phân tích, công bố báo cáo phân tích và khuyến nghị liên quan đến chứng khoán.
• Lưu ý rằng các công ty chứng khoán chỉ được phép cung cấp dịch vụ tài chính khác phù hợp với những quy định của pháp luật hiện hành sau khi đã thực hiện báo cáo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước bằng văn bản.
• Trên đây là những thông tin chi tiết về công ty chứng khoán chúng tôi đã tổng hợp để gửi đến bạn. Hy vọng các đơn vị, doanh nghiệp có thêm những kiến thức hữu ích để trả lời cho câu hỏi vai trò, đặc điểm của công ty chứng khoán là gì.

​Nếu vẫn còn bất kì câu hỏi nào khác, hãy liên hệ với Luật Tân Hoàng thông qua Website: https://luattanhoang.com/ hoặc Fanpage: https://www.facebook.com/luatsutanhoang để được tư vấn nhanh nhất nhé.