Doanh Nghiệp Tư Nhân Là Gì? Tổng quan pháp lý về loại hình doanh nghiệp này

Doanh nghiệp tư nhân là một trong những hình thức kinh doanh phổ biến hiện nay. Vậy doanh nghiệp tư nhân là gì? Loại hình doanh nghiệp này có những đặc điểm pháp lý gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về doanh nghiệp tư nhân và những quy định pháp luật liên quan.

Doanh Nghiệp Tư Nhân Là Gì?

Theo  Luật Doanh Nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân được định nghĩa là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là chủ doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm vô hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính phát sinh từ hoạt động kinh doanh của mình.

Những Đặc Điểm Của Doanh Nghiệp Tư Nhân

Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ sở hữu

Công ty tư nhân chỉ do một cá nhân duy nhất thực hiện góp vốn và điều hành. Mặc dù có vẻ giống với công ty TNHH 1 thành viên, nhưng hai loại hình này thực sự khác biệt.

Doanh nghiệp tư nhân không có sự góp vốn như các công ty có nhiều chủ sở hữu. Nguồn vốn chủ yếu đến từ tài sản của cá nhân đó.

Chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân là người đại diện theo pháp luật. Họ có quyền yêu cầu giải quyết các vấn đề dân sự, đồng thời là người có quyền lợi, bị đơn, nguyên đơn và chịu trách nhiệm trước tòa án, thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân.

Theo Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015, một tổ chức được công nhận là pháp nhân nếu đáp ứng các điều kiện sau:

• Được thành lập hợp pháp theo quy định của Bộ luật Dân sự và các luật liên quan.
• Có cơ cấu tổ chức theo Điều 83 của Bộ luật Dân sự.
• Sở hữu tài sản độc lập với cá nhân hoặc pháp nhân khác, và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình.
• Tự đứng tên tham gia vào các quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Doanh nghiệp tư nhân không đáp ứng điều kiện pháp nhân vì các lý do: Doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân đầu tư vốn và làm chủ; tài sản của doanh nghiệp không tách biệt độc lập với tài sản của chủ doanh nghiệp. Vì thế, doanh nghiệp tư nhân không đủ điều kiện để được công nhận là pháp nhân.

Chủ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Chủ doanh nghiệp tư nhân có trách nhiệm vô hạn đối với tất cả các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là họ không chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn đầu tư đã đăng ký mà còn phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình. Nếu doanh nghiệp gặp rủi ro hoặc thua lỗ, chủ doanh nghiệp sẽ phải sử dụng tài sản cá nhân để bù đắp cho những khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp.

Do tính chất độc lập về tài sản không có, chủ doanh nghiệp tư nhân là người duy nhất phải gánh chịu mọi hậu quả từ hoạt động kinh doanh. Điều này đặt ra một áp lực lớn lên họ, vì bất kỳ quyết định sai lầm nào trong kinh doanh đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tài sản cá nhân. Sự thiếu hụt về bảo vệ tài sản cá nhân làm cho việc quản lý rủi ro trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong mô hình kinh doanh này.

Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kì loại chứng khoán nào

Doanh nghiệp tư nhân là một trong những loại hình doanh nghiệp phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành chứng khoán. Điều này có nghĩa là họ không thể huy động vốn từ công chúng thông qua việc phát hành cổ phiếu hay trái phiếu. Quy định này đã tạo ra một rào cản lớn cho các chủ doanh nghiệp tư nhân trong việc mở rộng quy mô kinh doanh và đầu tư vào các dự án mới.

Khi doanh nghiệp tư nhân muốn tăng vốn để phát triển, họ chỉ có một số lựa chọn hạn chế. Chủ sở hữu có thể tự đầu tư thêm vốn vào doanh nghiệp hoặc vay từ ngân hàng và các tổ chức tài chính khác. Ngoài ra, họ cũng có thể nhận tài sản từ việc tặng cho hoặc thừa kế. So với các loại hình doanh nghiệp khác như công ty TNHH hay công ty cổ phần, nơi có quyền phát hành chứng khoán để huy động vốn, doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tìm kiếm nguồn tài chính cho hoạt động kinh doanh.

Ngoài việc không được phát hành chứng khoán, Luật Doanh nghiệp năm 2014 còn quy định rằng doanh nghiệp tư nhân không có quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần trong các công ty khác như công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần. Điều này càng làm giảm khả năng mở rộng và phát triển của doanh nghiệp tư nhân trong môi trường cạnh tranh hiện nay.

Ưu và nhược điểm của doanh nghiệp tư nhân

Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) là một trong những hình thức kinh doanh phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt phù hợp với các doanh nghiệp quy mô nhỏ. Dưới đây là những ưu điểm và nhược điểm của loại hình doanh nghiệp này.

Ưu Điểm

• Quyền Quyết Định: Chủ sở hữu duy nhất có toàn quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh, giúp tăng tốc độ ra quyết định và linh hoạt trong quản lý.
• Đại Diện Pháp Lý: Chủ doanh nghiệp tư nhân đồng thời là người đại diện theo pháp luật, có quyền thực hiện các giao dịch và ký kết hợp đồng.
• Cơ Cấu Tổ Chức Đơn Giản: Cấu trúc tổ chức không phức tạp, dễ dàng quản lý và điều hành. Chủ sở hữu có thể tự mình quản lý hoặc thuê người khác.
• Huy Động Vốn Dễ Dàng: Doanh nghiệp tư nhân có khả năng huy động vốn và hợp tác kinh doanh dễ dàng hơn nhờ vào sự tin tưởng từ đối tác.
• Trách Nhiệm Vô Hạn: Chế độ trách nhiệm vô hạn giúp tạo dựng lòng tin từ phía khách hàng và đối tác, khuyến khích họ hợp tác.
• Vốn Tự Đăng Ký: Chủ sở hữu tự đăng ký vốn mà không cần thực hiện thủ tục chuyển quyền sở hữu cho bất kỳ ai.

Nhược Điểm

• Thiếu Tư Cách Pháp Nhân: Doanh nghiệp tư nhân không được công nhận là một thực thể pháp lý độc lập, điều này hạn chế khả năng thực hiện một số giao dịch pháp lý.
• Khó Khăn Trong Huy Động Vốn Lớn: Việc chỉ có một chủ sở hữu khiến cho khả năng huy động vốn lớn gặp khó khăn, đặc biệt trong những trường hợp cần vốn đầu tư lớn.
• Rủi Ro Cao: Chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân. Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, tài sản cá nhân có thể bị ảnh hưởng.
• Cấm Phát Hành Chứng Khoán: Doanh nghiệp tư nhân không có quyền phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào, hạn chế khả năng huy động vốn từ thị trường chứng khoán.
• Giới Hạn Số Lượng Doanh Nghiệp: Chủ sở hữu chỉ được phép thành lập một doanh nghiệp tư nhân duy nhất, không được đồng thời làm chủ các loại hình doanh nghiệp khác như công ty TNHH hay công ty cổ phần.

Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp tư nhân

Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp tư nhân được quy định tại Điều 190 Luật Doanh nghiệp 2020 (số 59/2020/QH14), nhấn mạnh tính đơn giản và tập trung quyền lực vào chủ doanh nghiệp. Chủ doanh nghiệp có quyền quyết định toàn bộ hoạt động kinh doanh, phân phối lợi nhuận sau thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

Chủ doanh nghiệp tư nhân có thể trực tiếp điều hành hoặc thuê Giám đốc, Tổng giám đốc để quản lý doanh nghiệp. Tuy nhiên, dù có giao phó quyền điều hành, chủ doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm pháp lý về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Họ cũng là đại diện theo pháp luật, thực hiện quyền và nghĩa vụ trước Tòa án, Trọng tài và các cơ quan có thẩm quyền khác.

Hồ sơ thành lập doanh nghiệp tư nhân

Điều 21 của Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định rõ ràng về hồ sơ cần thiết để đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân. Dưới đây là các tài liệu cần chuẩn bị:

Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp (ĐKDN)

Bản sao giấy tờ tùy thân của chủ doanh nghiệp: Chứng minh nhân dân (CMND) hoặc Căn cước công dân (CCCD).

Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và Giấy chứng nhận đăng ký thuế (áp dụng nếu bạn đang chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp tư nhân)

Trong trường hợp bạn ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục, cần bổ sung:

1. Bản sao giấy tờ cá nhân hợp lệ của người được ủy quyền.
2. Một trong các tài liệu sau:
   • Hợp đồng dịch vụ kèm theo giấy giới thiệu của tổ chức cung cấp dịch vụ đăng ký doanh nghiệp.
   • Văn bản ủy quyền cho cá nhân thực hiện thủ tục ĐKDN.

Việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo quá trình đăng ký diễn ra thuận lợi hơn. Hãy chắc chắn rằng mọi thông tin được kê khai chính xác và đầy đủ để tránh những rắc rối không đáng có trong tương lai.

Thủ tục thành lập doanh nghiệp tư nhân

Thành lập doanh nghiệp tư nhân là một bước quan trọng trong việc khởi nghiệp. Mỗi loại hình doanh nghiệp đều cần chuẩn bị hồ sơ và thực hiện đăng ký, bao gồm các thông tin cơ bản như tên doanh nghiệp, ngành nghề, vốn đầu tư, và địa chỉ trụ sở kinh doanh.

Bước 1: Chuẩn bị thông tin

• Tên doanh nghiệp tư nhân: Cần có tên tiếng Việt và có thể có tên tiếng nước ngoài (nếu cần). Tên phải tuân thủ quy định về loại hình và không được trùng lặp với các doanh nghiệp khác.
• Trụ sở chính: Phải đặt trên lãnh thổ Việt Nam, với địa chỉ rõ ràng và thông tin liên lạc (số điện thoại, fax, email). Lưu ý rằng không được đặt trụ sở tại chung cư chỉ dành cho mục đích ở.
• Ngành nghề kinh doanh: Chủ doanh nghiệp có quyền tự do chọn lĩnh vực kinh doanh trong phạm vi pháp luật cho phép, không thuộc danh mục các ngành nghề bị cấm.
• Vốn đầu tư: Đây là số vốn do chủ doanh nghiệp tự khai báo, có thể là tiền Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển đổi, vàng hoặc tài sản khác.

Bước 2: Soạn thảo hồ sơ

Theo quy định tại Điều 19 Luật Doanh nghiệp 2020, hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp.
• Bản sao giấy tờ pháp lý cá nhân của chủ doanh nghiệp (CMND/CCCD/Hộ chiếu).

Nếu thiếu một trong hai giấy tờ này, hồ sơ sẽ không đủ điều kiện để thực hiện thủ tục thành lập.

Bước 3: Nộp hồ sơ và nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

Hồ sơ có thể được nộp trực tiếp tại Phòng Đăng ký Kinh doanh, qua bưu điện hoặc qua hình thức đăng ký trực tuyến tại Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Cơ quan đăng ký sẽ xem xét hồ sơ:

• Nếu hồ sơ hợp lệ, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp sẽ được cấp.
• Nếu hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan sẽ gửi thông báo từ chối bằng văn bản và hướng dẫn bổ sung thông tin theo đúng quy định.

Bước 4: Công bố thông tin

Sau khi nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp cần công bố nội dung đăng ký lên cổng thông tin quốc gia để đảm bảo tính minh bạch và công khai.

Dịch vụ thành lập doanh nghiệp trọn gói tại Hà Nội 

 Luật Tân Hoàng là một trong những đơn vị hàng đầu tại Hà Nội chuyên cung cấp dịch vụ thành lập doanh nghiệp trọn gói. Với nhiều năm kinh nghiệm và đội ngũ luật sư, kế toán chuyên nghiệp, chúng tôi đã hỗ trợ thành công hàng ngàn doanh nghiệp khởi nghiệp và phát triển.

Chúng tôi hiểu rằng việc thành lập doanh nghiệp là một quá trình phức tạp và tốn thời gian. Chính vì vậy, Luật Tân Hoàng cam kết mang đến cho khách hàng những giải pháp tối ưu, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm thiểu rủi ro.

Các dịch vụ trọn gói mà chúng tôi cung cấp

• Tư vấn lựa chọn hình thức doanh nghiệp phù hợp
• Soạn thảo hồ sơ đăng ký kinh doanh
• Đại diện nộp hồ sơ và theo dõi quá trình giải quyết
• Hỗ trợ xin giấy phép con, đăng ký mã số thuế
• Tư vấn về địa chỉ trụ sở, vốn điều lệ
• Hỗ trợ khắc dấu và các thủ tục hành chính khác

Đến với luật tân hoàng bạn sẽ được gì?

• Đội ngũ chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm
• Luôn cập nhật kiến thức pháp luật mới nhất
• Tư vấn tận tình, chu đáo
• Cam kết bảo mật thông tin khách hàng
• Giá cả cạnh tranh, minh bạch

Liên hệ ngay với Luật Tân Hoàng Hotline: 0961991038 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất
Doanh nghiệp tư nhân là một lựa chọn hấp dẫn cho những cá nhân muốn khởi nghiệp với nguồn vốn hạn chế và mong muốn kiểm soát hoàn toàn hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, trước khi quyết định thành lập, các chủ sở hữu cần cân nhắc kỹ lưỡng về những rủi ro và nghĩa vụ pháp lý mà họ sẽ phải đối mặt. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan sẽ giúp họ quản lý và điều hành doanh nghiệp hiệu quả hơn trong tương lai.